شهرستانهای ایرانشهر، متن فارسی میانهٔ کوچکی است که در پایان دورهٔ ساسانی نوشته شده و در آن نام شهرهای گوناگون ایرانشهر بازگو شده است. از این گذشته، این متن به چهرههایی گاه تاریخی و گاه افسانهای اشاره دارد که شهرهای گوناگون و کانون کارهایشان را پی افکندهاند. شهرستانهای ایرانشهر، از سه جنبه دارای اهمیت است: نخست آن که چون این متن شماری از واژگان یگانه و بیمانند، به ویژه جاینامها را در خود گنجانیده، برای کسانی که دربارهٔ زبانهای ایرانی میانه به پژوهش میپردازند، پر اهمیت است. دو دیگر آن که، چون در این متن نام ناحیهها و بخشهای گوناگون ایرانشهر بازگو شده و یک فهرست پر نام از جایگاههای جغرافیایی و شهرها به دست داده شده، برای آنان که به پژوهش دربارهٔ تاریخ و جغرافیای اداری ساسانی علاقه دارند، ارزشمند است. از این گذشته، شهرستانهای ایرانشهر، آگاهیهای تاریخی و نام پادشاهان ساسانی را که شهرهای گوناگونی پی افکندهاند، درخود گنجانیده است. سه دیگر آن که، این متن آگاهیهای بسیاری را دربارهٔ حماسهٔ ایرانی، «خودای نامگ» به دست میدهد.
چون پارهای از آگاهیهایی که شهرستانهای ایرانشهر فراروی ما مینهد، بیمانند و یا کمیاباند و در دیگر متنها بهچشم نمیآیند، ترجمهٔ این متن با دشواریهایی همراه خواهد بود. چنین پیداست که گویا درونمایهٔ این متن از مفهوم ساسانی ایرانشهر، سرچشمه گرفته و دیگر آگاهیها در آغاز دورهٔ اسلامی به آن افزوده شده است. آخرین ویراستاران این متن در سدهٔ هشتم میلادی و در دورهٔ خلافت عباسی میزیستهاند…
Language
Persian
Pages
132
Format
Paperback
Publisher
توس
Release
May 10, 2022
ISBN 13
9789643157012
شهرستانهای ایرانشهر: نوشتهای به زبان فارسی میانه درباره تاریخ، حماسه و جغرافیای باستانی ایران
شهرستانهای ایرانشهر، متن فارسی میانهٔ کوچکی است که در پایان دورهٔ ساسانی نوشته شده و در آن نام شهرهای گوناگون ایرانشهر بازگو شده است. از این گذشته، این متن به چهرههایی گاه تاریخی و گاه افسانهای اشاره دارد که شهرهای گوناگون و کانون کارهایشان را پی افکندهاند. شهرستانهای ایرانشهر، از سه جنبه دارای اهمیت است: نخست آن که چون این متن شماری از واژگان یگانه و بیمانند، به ویژه جاینامها را در خود گنجانیده، برای کسانی که دربارهٔ زبانهای ایرانی میانه به پژوهش میپردازند، پر اهمیت است. دو دیگر آن که، چون در این متن نام ناحیهها و بخشهای گوناگون ایرانشهر بازگو شده و یک فهرست پر نام از جایگاههای جغرافیایی و شهرها به دست داده شده، برای آنان که به پژوهش دربارهٔ تاریخ و جغرافیای اداری ساسانی علاقه دارند، ارزشمند است. از این گذشته، شهرستانهای ایرانشهر، آگاهیهای تاریخی و نام پادشاهان ساسانی را که شهرهای گوناگونی پی افکندهاند، درخود گنجانیده است. سه دیگر آن که، این متن آگاهیهای بسیاری را دربارهٔ حماسهٔ ایرانی، «خودای نامگ» به دست میدهد.
چون پارهای از آگاهیهایی که شهرستانهای ایرانشهر فراروی ما مینهد، بیمانند و یا کمیاباند و در دیگر متنها بهچشم نمیآیند، ترجمهٔ این متن با دشواریهایی همراه خواهد بود. چنین پیداست که گویا درونمایهٔ این متن از مفهوم ساسانی ایرانشهر، سرچشمه گرفته و دیگر آگاهیها در آغاز دورهٔ اسلامی به آن افزوده شده است. آخرین ویراستاران این متن در سدهٔ هشتم میلادی و در دورهٔ خلافت عباسی میزیستهاند…